Η παιδαγωγική είναι τέχνη!

«Μέχρι την ενηλικίωσή του στα δεκαοκτώ χρόνια ο νέος έχει ζήσει τα δεκαπέντε χρόνια της ανάπτυξής του μέσα στο σχολείο (προσχολική αγωγή, δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο). Αυτό δείχνει –απλά– πόσο μεγάλη σημασία έχει το σχολείο στη διαμόρφωση των νέων ενηλίκων και υπεύθυνων πολιτών. Η εικόνα της κοινωνίας δεν μπορεί να είναι διαφορετική από την εικόνα του σχολείου. Πώς όμως μπορεί το σχολείο να βοηθήσει κάθε διαφορετικό μαθητή, σε ένα σχολικό περιβάλλον, το οποίο από τη φύση του είναι ομαδικό (σχολική τάξη, εκπαιδευτική μονάδα); Ένα κοινό για όλη την τάξη μάθημα πρέπει να δίνει στον κάθε μαθητή την ‘τροφή’ που χρειάζεται. Πώς μπορεί αυτό να το επιτύχει ο δάσκαλος; Όταν γίνεται δημιουργικός, καλλιτέχνης. Όπως ένας ζωγράφος δημιουργεί μια αρμονική εικόνα πάνω στον καμβά, έτσι και ο παιδαγωγός δρα στην εναρμόνιση της προσωπικότητας και της ψυχής του μαθητή. Τότε η παιδαγωγική γίνεται τέχνη! Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο μέσα σε ένα ζωντανό σχολείο. Το σχολείο όμως είναι ζωντανός οργανισμός, ακέραιος και ολοκληρωμένος, όταν περιλαμβάνει δώδεκα τάξεις. Ο νέος μαθητής που έρχεται στην πρώτη τάξη πρέπει να συναντά τον τελειόφοιτο της δωδέκατης τάξης (τρίτης λυκείου). Με τη συνάντηση αυτή κλείνει ο κύκλος της σχολικής ζωής. Σε ένα ολοκληρωμένο σχολείο όλοι οι δάσκαλοι ενδιαφέρονται και είναι υπεύθυνοι για όλους τους μαθητές. Επίσης υπάρχει χώρος για όλες τις ικανότητες και όλες τις ιδιαιτερότητες. Το πρόγραμμα των μαθημάτων είναι πλούσιο, τόσο με θεωρητικά μαθήματα, όσο και με καλλιτεχνικά και χειροτεχνίες. Τότε αναπτύσσεται το παιδί πολύπλευρα και αρμονικά, σύμφωνα μάλιστα με τις ατομικές του ανάγκες. Κι αυτό, γιατί οι δρόμοι της μάθησης δεν είναι ίδιοι για όλους. Για να μπορέσει ένας δάσκαλος να βοηθήσει ένα παιδί, πρέπει να το γνωρίσει καλά. Ο δάσκαλος δεν πρέπει να αλλάζει συχνά. Η καλύτερη περίπτωση είναι να έχει τους ίδιους μαθητές σε όλο το διάστημα του δημοτικού. Αυτό προϋποθέτει μια δυνατή σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον δάσκαλο και τον μαθητή αλλά και μια ελευθερία κινήσεων από τον δάσκαλο. Απαιτείται επίσης μια καλή και δημιουργική σύνδεση με τους γονείς και το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού. Η παιδεία χρειάζεται ελευθερία και συγχρόνως υπευθυνότητα. Πώς όμως κατανέμεται η ευθύνη ανάμεσα στους κεντρικούς θεσμούς της κοινωνίας, στα σχολεία και στους ανεξάρτητους δασκάλους, οι οποίοι έχουν και την αποστολή να υλοποιήσουν τους στόχους και τα ιδανικά της παιδείας; Αυτό πρέπει να είναι το μέλημα του νομοθέτη. Ένα δυναμικό και ευέλικτο πλαίσιο εκπαίδευσης, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία, είναι απαραίτητο για να βρεθεί η χρυσή τομή της διαπαιδαγώγησης και να επιτευχθεί, στη συγκεκριμένη εποχή του πολιτισμού, μια αληθινή παιδεία, μια γνήσια μόρφωση! Αυτό μας διαμήνυσαν οι μεγάλοι παιδαγωγοί, ας τους ακούσουμε!»

 Μιχάλης Τζιγκοτζίδης

Πλήρες κείμενο: ΕΔΩ